Русь Великая

Без разрешения dazzle.ru использование материалов запрещено. Ставьте, пожалуйста, гиперссылку.

Подписка на: журнал «Организмика», газету «Пенсионер и общество».

Книги: Организмика – фундаментальная основа всех наук. Том I-III, Впервые на Земле, История возникновения мировой цивилизации, Книга Ра, Языки мира, История славян русов, Славянская энциклопедия, Энциклопедия свастических символов, Энциклопедия Организмики.


Gramoty na brzozowej korze, jako dokument

A.A. Tiunajew, prezydent Akademii nauk podstawowych, akademik RAEN, 17.06.2009.

А.А. Тюняев. Берестяные грамоты как документ (рус.).

Od drugiej połowy XX wieku do dyspozycji badaczy zaczęły napływać nowe źródła pisane – gramoty na brzozowej korze. Pierwsze takie materiały znaleziono w 1951 roku podczas wykopalisk archeologicznych w Nowogrodzie. Na dzień dzisiejszy znaleziono koło 1000 gramotów. Większą ich część znaleziono w Nowogrodzie, co pozwala przypuszczać, że ten dawny ruski gród był osobliwym centrum rozpowszechniania tego rodzaju pisma. Ogólna objętość słownika gramotów na brzozowej korze liczy ponad 3200 leksykalnych jednostek, co pozwala przeprowadzić badania porównawcze języka gramotów z dowolnym językiem, będącym w źródłach pisanych tego samego okresu.

1. Ruskie Gramoty na brzozowej korze z XIwieku

Po raz pierwszy o Nowogrodzie wspomniano w 1 kronice Nowogrodzkiej z około 859 r., a pod koniec X wieku stał się on drugim po względem znaczenia centrum Rusi Kijowskiej. Z geografii ustaleń wynika, że ​​na terytorium Rusi istniało 11 miast, w których znaleziono gramoty na brzozowej korze: Nowogród, Stara Russa, Torżok, Psków, Smoleńsk, Witebsk, Mścisław, Twer, Moskwa, Stary Riazań, Zwinogród Galicyjski [8].

Oto lista gramotów na brzozowej korze, odnoszących się do XI-tego wieku. Nowogród – № 89 {1075-1100}, № 90 {1050-1075}, № 123 {1050-1075}, № 181 {1050-1075}, № 245 {1075-1100}, № 246 {1025-1050}, № 247 {1025-1050}, № 427 {1075-1100}, № 428 {1075-1100}, № 526 {1050-1075}, № 527 {1050-1075}, № 590 {1075-1100}, № 591 {1025-1050}, № 593 {1050-1075}, № 613 {1050-1075}, № 733 {1075-1100}, № 753 {1050-1075}, № 789 {1075-1100}, № 903 {1075-1100}, № 905 {1075-1100}, № 906 {1075-1100}, № 908 {1075-1100}, № 909 {1075-1100}, № 910 {1075-1100}, № 911 {1075-1100}, № 912 {1050-1075}, № 913 {1050-1075}, № 914 {1050-1075}, № 915 {1050-1075}, № 915 – i {1025-1050}. Stara Russa – № St. r. 13 {1075-1100}

Z przedstawionej listy widać, że XI wieczne gramoty na brzozowej korze znaleziono tylko w dwóch miastach – w Nowogrodzie i w Starej Russie. Wszystkich – 31 gramotów. Najstarsza data to 1025 rok. Najpóźniejszy to 1100 rok.


Diagram 1. Treści tekstów gramotów na brzozowej korze.

Z tekstów gramot wynika, że 95 % ma treści związane z gospodarką. W gramocie № 245 mówi się: „Sukna moje dla ciebie: czerwone, bardzo dobre – 7 arszyn (metrów), [jakie, ilość, jakie-ilość]„. A w gramotach № 246 jest mowa: „Od Żyrowita do Stojana. Odkąd pożyczyłeś ode mnie i nie zwróciłeś pieniędzy, idzie dziewiąty rok. Jeżeli nie przyślesz mi czterech i pół hrywien, to mam zamiar dochodzić twojej winy za skonfiskowany towar u najznakomitszego mieszkańca Nowogrodu. Wszystkiego dobrego”.

Imiona ludzi, występujące w gramotach z XI wieku są pogańskie (to jest Ruskie), a nie chrześcijańskie. Chociaż wiadomo, że przy chrzcie ludziom nadawano imiona chrześcijańskie. W gramotach nie spotyka się prawie tekstów religijnych (patrz diagram 1), ani z chrześcijańskich, ani pogańskich.

Na początku XI wieku ludność Nowogrodu nie tylko odpowiadała adresom znajdującym się w mieście, ale też tym, którzy żyli poza jego granicami – we wsiach, w innych miastach. Mieszkańcy najbardziej odległych wiosek także pisali na korze brzozowej polecenia związane z gospodarką oraz proste listy [1].


Rys. 1. Ilość znalezionych gramotów w Nowogrodzie: wszystkie – na czerwono, z których teksty kościelne – na niebiesko.
Pozioma oś – lata. Pionowa – ilość znalezionych gramot. Linia czarna oznacza trendy Nowogrodzkich gramot.

Z wykresu 1 wynika, że wśród rusów, mieszkańców Nowogrodu, pisanie gramotów na brzozowej korze było powszechne, przynajmniej począwszy od 1025 roku. Kościelne teksty natomiast przeciwnie, występują rzadko.

Wybitny lingwista i badacz nowogrodzkich gramot akademik, laureat nagrody państwowej FR A. A. Zalizniak twierdzi, że „ten dawny system piśmiennictwa był bardzo powszechny … to pismo zostało rozpowszechnione na całej Rusi” [6]. Już na samym początku XI-go wieku cały ruski naród swobodnie pisał i czytał – „odczytanie gramot na brzozowej korze zaprzeczyło istniejącej opinii, że w dawnej Rusi piśmienni byli tylko ludzie sławni i duchowieństwo. Wśród autorów i adresatów tych listów było niemało przedstawicieli niższych warstw społecznych, w znalezionych tekstach istnieją dowody praktyk pisania nauczania – alfabetu, wzorów pisma, tabel liczbowych, „prób pióra” ” [7]. Pisały sześcioletnie dzieci – „jest jedna gramota, gdzie były oznaczone niektóre lata. Pisał to sześcioletni chłopiec” [6]. Pisały praktycznie wszystkie Ruskie kobiety – ” Teraz wiemy na pewno, że znaczna część kobiet umiała czytać i pisać. Pisma z 12 wieku były odbiciem stosunków społeczeństwa wolnego i dobrze rozwiniętego, w szczególności z udziałem kobiet, bliższe naszym czasom. Fakt ten dobitnie wynika z gramot na brzozowej korze” [6]. O umiejętności czytania i pisania na Rusi wymownie świadczy taki fakt, że „Obraz Nowogrodu z XIV wieku i Florencji z tego samego okresu, według stopnia umiejętności czytania i pisania przez kobiety wychodził na korzyść Nowogrodu” [6].

* * *

Uważa się, że „cyrylica stosowana była przez prawosławnych Słowian; na Rusi wprowadzona została w X-XI wieku w związku z chrystianizacją” [11]. Jednak w „Opowieści minionych lat”,, zabytku początku XII-go wieku, nie ma informacji o chrzcie Nowogrodu. O Nowogrodzkim klasztorze Warwarin pierwsze wzmianki pochodzą z kronik około 1138 roku. A więc, mieszkańcy Nowogrodu i mieszkańcy okolicznych wiosek pisali 100 lat przed chrztem tego miasta, i nauczyli się tej czynności bynajmniej nie od chrześcijan.

2. Pismo na Rusi do XI wieku

Sytuacja związana z istnieniem pisma na Rusi nie jest jeszcze poznana ale wiele faktów świadczy na rzecz istnienia u Rusów przed chrztem Rusi rozwiniętego systemu pisma. Fakty te nie są kwestionowane przez współczesnych uczonych tej epoki. Za pomocą tego pisma naród ruski pisał, czytał, liczył i wróżył.

W traktacie „O piśmie” Słowianin Chrabr, żyjący pod koniec IX – go i na początku X w., pisał: „Wszakże przedtem Słowianie nie mieli ksiąg (liter), ale, będąc poganami pisali i mówili czertami i riezami”. Potwierdzają to W.I. Buganow lingwista, l. P. Żukowskaja i akademik B.A. Rybakow [5]. Informacje o przedchrześcijańskim ruskim piśmie weszły również do encyklopedii: „Jakiego piśmiennictwa, używali Słowianie dawniej” [11].

3. Rozwój piśmiennictwa w IX-XI wieku

Współczesna nauka mówi, że „cyrylicę” stworzyli w latach 855-863 bracia Cyryl i Metody. „Cyrylica – bizantyjski uncjalny (prosty) alfabet z IX w., uzupełniony kilkoma literami w odniesieniu do dźwięków Słowiańskiej wymowy”, podczas gdy „większość dodatków lub modyfikacji są wariantami tych samych bizantyjskich liter (prostych) … ” [15].

Między innymi również I.I. Sreznewskij dowodził, że cyrylica w tej formie, w której spotykana jest w najstarszych rękopisach XI w., a tym bardziej, te z pisma w cyrylicy, które zazwyczaj odnoszą się do do IX w., nie mogą być uważane za modyfikację tamtejszego alfabetu greckiego. Ponieważ Grecy w czasach Cyryla i Metodego nie używali pisma prostego (inicjały), a pochyłego. Z czego wynika, że „Cyryl wziął za wzór grecki alfabet z dawnych czasów lub, że cyrylica znana była u Słowian na długo przed przyjęciem chrześcijaństwa” [12]. Wzór Cyryla od dawna był nie używany w Grecji a rodzaju pisma nie da się wyjaśnić, jeśli Cyryl nie stworzył „cyrylicy” [13, 14].

W korzystnej ostatniej wersji mówi Żywot Cyryla. „Przybywszy do Hersonissos Cyryl „znalazł tu ewangelię i psałterz, napisany po Rusku i człowieka mówiącego w tym języku, rozmawiał z nim i zrozumiał sens jego mowy, porównawszy ją ze swoim językiem, rozróżnił litery, samogłoski i spółgłoski w tym modlitwę do Boga, wkrótce zaczął czytać i wyrażać (je), i wielu dziwiło się mu chwaląc Boga” [16, str. 56 - 57].

Z tego cytatu dowiadujemy się, że:

  1. Ewangelia i psałterz dla Cyryla został napisany Ruskim pismem;
  2. Cyryl nie mówił po Rusku;
  3. Jakiś człowiek nauczył Cyryla czytania i pisania po Rusku.

Jak wiadomo, pod koniec VI wieku Słowianie, popierani przez awarski i bułgarski kaganat, zaczynają umacniać się na Półwyspie Bałkańskim, „który w VII w. prawie w całości zaludniony był przez słowiańskie plemiona tworzące tu swoje księstwa – tak zwani Slawini (Peloponez, Macedonia), związek siedmiu plemion słowiańskich, Słowiano-Bułgarskie państwo; część Słowian osiedla się w imperium Bizantyjskim w Azji Małej” [11, st. "Wielka wędrówka ludów"].

Tak więc, do IX wieku i w Bizancjum i w Macedonii żyły te same plemiona słowiańskie. Ich język należał do jednej arealno-lingwistycznej wspólnoty pod nazwą „satom”, włączając język bułgarski, macedoński, serbsko-chorwacki, rumuński, albański i nowogrecki. W tych językach rozwinął się rząd podobnych linii w fonetyce, morfologii i składni. Języki, wchodzące w ten związek mają duże zbieżności w słownictwie i frazeologii [17]. Takie języki nie wymagają wzajemnego przekładu.

Tym nie mniej, Cyryl z jakiegoś powodu potrzebował tłumaczenia, przy czym z ruskiego, przez niego widzianego, lub z języka greckiego na „saloński dialekt języka macedońskiego”, używany w charakterze „języka słowiańskiego”.

Odpowiedź na to pytanie znajduje się poniżej. W Grecji, oprócz tradycyjnie historycznie greckich (słowiańskich) dialektów, istniał jeszcze jeden samodzielny dialekt – aleksandryjski, – uformowany „pod wpływem elementów egipskich i żydowskich”. Właśnie na niego „była przetłumaczona Biblia, i przepisana przez wielu pisarzy kościelnych” [18].

4. Analiza sytuacji

Ruskie pismo istniał przed Cyrylem. Wychodzące z jednej wspólnoty lingwistycznej (satom), języki ruski i grecki były podobne i nie wymagały tłumaczenia.

Chrześcijaństwo powstało w II wieku n.e. w Rzymie. Ewangelie były pisane w języku rzymskim (łacińskim). W 395 r. Imperium Rzymskie rozpadło się w rezultacie najazdu koczowniczych plemion (Bułgarzy, Awarowie, itp). W Bizancjum w VI-VIII wieku językiem państwowym był grecki i w nim pisano chrześcijańskie księgi.

Tak więc, ze względu na tak zwaną „Wielką migracji ludności narodów” północnego obszaru nad Morzem Czarnym i Bałkanów składali oni się z dwóch niezależnych grup etnicznych:

  1. Europejskie autochtoniczne chrześcijańskie narody (Grecy, Rzymianie, Rusowie i in.);
  2. 2. Napływowe tureckojęzyczne ludy mongoloidalne (Bułgarzy, Awarowie i inni potomkowie Chazarów, tureckich i innych potomków kaganatów, wyznających judaizm).

Ze względu na przynależność języków do różnych rodzin, między przybyszami a autochtonami pojawiały się trudności w kontaktach, nastąpowała potrzeba tłumaczenia tekstów. Właśnie dla tych mówiących po turecku Słowian Cyryl stworzył z języków greckiego, rzymskiego, i ruskiego doskonałe cerkiewno-słowiańskie pismo, ”…niektóre litery wzięto z żydowskiego kwadratowego alfabetu” [15]. Zapożyczonych litery nie ma w gramotach na brzozowej korze z XI wieku ale spotyka się je we wszystkich cerkiewno-słowiańskich tekstach. Właśnie te litery w rezultacie reform w Rosji zostały całkowicie usunięte z tego alfabetu.

W związku z tym zrozumiałe jest stanowisko Niemieckiego Kościoła (łacińskiego) w stosunku do Cyryla – jego księgi były zakazane. Zostały napisane nie w greckim, łacińskim i ruskim językach a były tłumaczone przez Cyryla na język tureckopochodny podczas wędrówki Słowian. „Bizancjum i Zachód wykazywało małe zainteresowanie w głoszeniu chrześcijaństwa wśród barbarzyńskich Słowiańskich plemion” [15].

Ruś nie była barbarzyńską słowiańską dzierżawą a pełnoprawnym cywilizowanym członkiem europejskich narodów, miała swoje pismo – gramoty na brzozowej korze zrozumiałe bez tłumaczenia. A cerkiewno-słowiańskie teksty wymagają przekładu na język rosyjski.

5. Wnioski

  1. Nie powinno się porównywać ruskiego pisma brzozowych gramot XI wieku z cerkiewno-słowiańskimi tekstami tego okresu, ponieważ wspomniane systemy piśmiennictwa należą do różnych grup etnicznych: gramoty na brzozowej korze zostały stworzone przez naród Rusi, natomiast cerkiewno-słowiańskie przez narody słowiańskie terytoriów leżących przy Bizancjum.
  2. Badacze Nowogrodu i innych miast, w których znaleziono gramoty na brzozowej korze powinni bliżej się przyjrzeć kwestii procesu uczenia ruskiego pisma we wskazanych miastach i przynależnych wsiach.

Maria Wietrowa. Gramoty na brzozowej korze.

на начало